Zastosowania pospółki piaskowo-żwirowej

Kruszywa budowlane to jedne z podstawowych materiałów używanych w budownictwie kubaturowym oraz liniowym, a zwłaszcza w drogownictwie. Wśród rodzajów kruszyw, które są wykorzystywane najszerzej, znajduje się pospółka piaskowo-żwirowa, która jest niezbędna zarówno podczas przygotowywania podłoża pod realizację inwestycji, jak i do uzyskiwania materiałów budowlanych o ściśle określonej charakterystyce.

Czym jest pospółka i jakie mogą być jej rodzaje?

Najważniejszym zadaniem podczas wznoszenia wszelkiego rodzaju obiektów budowlanych jest zapewnienie im odpowiedniej stabilności i wytrzymałości na obciążenia, zarówno związanej z masą powstającej budowli, jak i oddziaływaniami zewnętrznymi – działaniem czynników atmosferycznych jak wiatr i opady, a także powstającymi wibracjami. Kluczowe jest więc stosowanie właściwego fundamentowania oraz używanie materiałów budowlanych charakteryzujących się odpowiednimi parametrami w tym odpornością na ściskanie, ścieranie i działanie różnych substancji chemicznych. Przy wybieraniu sposobu posadowienia konkretnej inwestycji, a więc tego, w jaki sposób będzie związana z podłożem oraz przy określaniu rodzaju materiałów, z których zostanie wykonana, szczególnie ważną rolę odgrywają kruszywa budowlane, stanowiące element niezbędny w obu tych przypadkach, a zwłaszcza tzw. pospółka będąca mieszaniną piasku i żwiru pozyskiwana w sposób naturalny, a niekiedy także wytwarzana przez dodawanie składników o określonej frakcji, czyli wielkości tworzących ją ziaren – podkreśla przedstawiciel firmy Martrans, która specjalizuje się w sprzedaży i transporcie kruszyw budowlanych.

Pospółka może składać się z kruszywa o różnym uziarnieniu – występują zarówno pospółki zawierające piasek oraz żwir mający ziarna o wielkości do 63 mm, jak i takie, w których wymiary są zawężone np. do maksymalnie 8 czy 16 mm. Pospółki mogą mieć pochodzenie naturalne – wówczas ich skład pozostaje niezmieniony, jak i być wytwarzane sztucznie przez łączenie kruszyw o jasno sprecyzowanych parametrach np. piasku i żwiru o frakcji 2/16, a więc zawierającej materiał o uziarnieniu od 2 do 16 mm. Pospółki uszlachetnione tzw. kwalifikowane zyskują coraz większą popularność ze względu na rosnące wymagania co do charakterystyki wytrzymałościowej powstających obiektów i używanych w nich materiałów, jednak wciąż używane są także pospółki naturalne, których pozyskanie jest tańsze a parametry w wielu przypadkach wystarczające.

Pospółki różnią się od siebie także proporcjami piasków i żwirów. W zależności od potrzeb piasek o określonym uziarnieniu np. 0/1 lub 0/2 i pochodzeniu – rzeczny o wygładzonych ziarnach czy kopalniany o ostrzejszych krawędziach może być mieszany ze żwirem 2/8, 2/16 albo 2/32 tak, by stanowił on od 50 do nawet 90% materiału. Najczęściej wykorzystywane są pospółki drobniejsze 0–8, 0–16, albo 0–32, w których znajduje się większa ilość piasku, choć zależy to od wymogów związanych z konkretnym zastosowaniem i potrzebami co do stopnia zagęszczenia i wzajemnego rozkładu ziaren o różnej frakcji.

Gdzie wykorzystuje się pospółki piaskowo-żwirowe?

Zakres zastosowania pospółek jest bardzo szeroki. Są one używane tam, gdzie zachodzi potrzeba zastąpienia gruntu rodzimego podłożem o ściśle określonej charakterystyce, które będzie mogło zostać poddane procesom zagęszczania aż do uzyskania pożądanej nośności. Dobierając pospółkę piaskowo-żwirową o konkretnym składzie można wpływać na podstawowe parametry odkształcalności podłoża i łatwiej osiągać odpowiednie do potrzeb rezultaty. Pospółka jest także wykorzystywana jako materiał do wykonywania wszelkiego typu robót ziemnych. Powstają z niej nasypy tworzące korpusy dróg, linii kolejowych, a także wiadukty i wszelkiego rodzaju konstrukcje ziemne – wały lub sztuczne wzniesienia. Pospółki używa się także w budownictwie infrastrukturalnym, wykonując z niej podłoże pod zbiorniki, rurociągi bądź przewody. Służy także do zasypywania wykopów oraz wzmacniania i wykonywania obiektów hydrotechnicznych np. grobli, czy też formowania brzegów. Bardzo często pospółka jest używana do wykonywania konstrukcji oporowych zabezpieczających skarpy.

Pospółki używa się do wykonywania posadowień różnych budowli. Często jest wykorzystywana do przygotowania podłoża pod ławy fundamentowe lub płyty fundamentowe po odpowiednim zagęszczeniu. Zwykle obsypuje się nią ściany fundamentowe, a także stosuje pod podłogi wylewane na gruncie. Pospółka jest niezbędna w drogownictwie, gdzie służy do przygotowywania podbudów, a także formowania różnych elementów, które są niezbędne np. formowania nasypów do budowy przejść dla zwierząt. Pospółki są także wykorzystywane przy układaniu warstw drenażowych. Drobne pospółki są też najczęściej stosowane jako podbudowy chodników i powierzchni wykładanych kostką brukową lub kamienną.

Pospółki o różnym uziarnieniu są niezbędnym składnikiem betonów towarowych – w takim przypadku wymogi co do frakcji i składu materiału są zwykle szczególnie wysokie. Pospółki są używane do wytwarzania mieszanek betonowych wykorzystywanych do produkcji wszelkiego rodzaju prefabrykatów betonowych od gotowych elementów stropów i schodów po bariery drogowe, płyty chodnikowe, betonową kostkę brukową albo rury i zbiorniki betonowe np. szczelne szamba bądź zbiorniki na deszczówkę. Pospółka jest także wykorzystywana ze względu na swoje dobre właściwości filtracyjne – jest układana jako podłoże przy budowie drenaży rozsączających będących elementami biologicznych oczyszczalni ścieków.